Ratusz Staromiejski
Muzeum Okręgowe
Okazały gmach urzędu, gdzie kwitł handel, obradowały władze miejskie, odbywały się sądy oraz goszczono królów polskich. Było i jest to miejsce, które można określić sercem toruńskiej starówki, ponieważ jest w centralnym punkcie Rynku Staromiejskiego, a wokół niego przechadzają się mieszkańcy oraz osoby przybywające do miasta. Architektonicznie ratusz łączy ze sobą dwa style gotycki oraz manieryzm niderlandzki. Jest to jeden z najbardziej okazałych tego typu obiektów w Polsce i najbardziej reprezentatywnych w Europie.
Pierwsze wzmianki o powstaniu zabudowań w tym miejscu pojawiają się już w II połowie XIII w. Wtedy we wschodniej części wybudowano ławy chlebowe i kramy kupieckie, czyli miejsce gdzie handlowano głównie żywnością. Niedługo potem na przeciwko, to jest po zachodniej stronie, wzniesiono sukiennice, gdzie sprzedawano bardzo luksusowe sukno (materiały) pochodzące z Flandrii. Do wschodniego skrzydła dobudowano wieżę, mającą wysokość 20 m, a w 1385 r. została podwyższona do 40.
Pod koniec XIV w., w 1393 r. rajcy miejscy uzyskali od wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada Wallenroda przywilej pozwalający na wzniesienie Ratusza. Wiemy jednak ze źródeł, że prace budowlane trwały już od 1391 r., a zakończyły się około 1399 r. Gotyckie części gmachu to piwnice, parter, pierwsze piętro oraz wieża. Kolejna kondygnacja to wynik rozbudowy budynku na początku XVII w. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był ówczesny burmistrz Henryk Stroband. Architektem, który zaprojektował zmiany obiektu był Flamandczyk Antoni von Obberghen, autor m.in. zamku królewskiego w Danii. Prace modernizacyjne trwały od 1602 do 1605 r. Ich efektem było podwyższenie Ratusza o jeszcze jeden poziom oraz nadanie bardziej współczesnego charakteru, nie tracąc jednocześnie tego pierwotnego – gotyckiego. W tamtym czasie popularnym stylem architektonicznym był manieryzm, dlatego też został on wkomponowany w dawny gmach. Dobudowanymi elementami były dwupoziomowe wieżyczki w zewnętrznych narożach, dekoracyjne szczyty zlokalizowane centralnie w każdej z czterech części Ratusza oraz przedłużono wnęki okienne, które ozdobiono piaskowcem. Początek XVIII w. nie był dla Torunia czasem spokojnym. Ze względu na trwającą wielką wojnę północną, w 1703 r. miasto najechały wojska szwedzkie. Ich “wizyta” w Toruniu spowodowała wiele strat zarówno w zabudowie jak i w skarbcu. Ratusz ucierpiał w znacznym stopniu, ponieważ w wyniku bombardowania wybuchł pożar i spłonęła wieża i część wyższych kondygnacji. Ze względu na brak funduszy w kasie miejskiej i wciąż unoszący się kurz bitewny należytą odbudowę zaczęto dopiero w 1722 r. Priorytetem była rekonstrukcja zniszczonych ścian oraz położenie jakiegokolwiek dachu, żeby ochronić to co się uratowało, przed działaniem warunków atmosferycznych. Wnętrzami zajęto się kilka lat później. Od zewnętrznej strony zachodniego skrzydła powstał ryzalit w stylu późnobarokowym, pełniący funkcję podpory dla pochylającej się ściany. W II połowie XIX w. został przebudowany w stylu neogotyckim.
Do wybuchu II wojny światowej i wyłączając okres batalii Napoleona Bonaparte, Ratusz pełnił swoje pierwotne funkcje. Po 1946 r. pomieszczenia gmachu zostały przeznaczone na archiwum i sale wystawowe. Na przełomie lat 50 i 60 podjęto prace mające na celu zaadaptowanie go na Muzeum Okręgowe, które mieści się w nim po dziś dzień. Wchodząc do środka możecie Państwo podziwiać liczne wystawy, w tym m. in.: Galeria Sztuki Gotyckiej, Dawny Toruń 1233-1793: Historia i Rzemiosło Artystyczne, Mennice i Monety Toruńskie, Galeria Malarstwa Polskiego od końca XVIII w. do 1939 r., Skarby ze Skrwilna i Nieszawy. Warto zajrzeć do Sali Mieszczańskiej i Sali Królewskiej. Jest również możliwość podziwiania panoramy Torunia! Wystarczy wejść na wieżę, pokonując 170 schodów. Widok godzien jest poczynionego wysiłku.
Legenda:
Kiedy w XVII stuleciu władze miejskie podjęły decyzję o rozbudowie Ratusza Staromiejskiego wszyscy jednogłośnie stwierdzili, że musi to być budynek tak wyjątkowy i okazały jakiego jeszcze nikt nie widział. Projekt miał być idealny! Do tego zadania sprowadzono do Torunia wybitnego flamandzkiego architekta Antoniego von Obberghena. Po zapoznaniu się z oczekiwaniami władz i dokładnych oględzinach ówczesnego gmachu, Antoni wiedział już jak toruński Ratusz powinien wyglądać. Na posiedzeniu Rady Miasta przedstawił plany i ogłosił, że: “ Toruński Ratusz będzie przypominać rok kalendarzowy!” Burmistrzowie i rajcowie z uwagą wysłuchali architekta i zgodzili się na jego propozycję. W ten właśnie sposób powstała budowla, która miała jedną wieżę jak jeden rok, cztery wieżyczki w narożach jak cztery pory roku, wewnątrz było dwanaście dużych sal jak miesięcy , pięćdziesiąt dwie mniejsze sale jak tygodni w roku i trzysta sześćdziesiąt pięć okien jak trzysta sześćdziesiąt pięć dni. A że Toruń miasto kupieckie i wszystkie rachunki musiały się zgadzać, to jak przychodził rok przestępny i luty miał wówczas dwadzieścia dziewięć dni, to w jednej ze ścian wyburzano dziurę i wprawiano okno. To okno było tak długo jak rok przestępny trwał. Jak się skończył to okno wyburzano i dziurę zamurowywano.
CIEKAWOSTKI:
W toruńskim Ratuszu Staromiejskim na przestrzeni wieków działo się niemało. Do jednego z bardziej przykrych wydarzeń należy śmierć polskiego króla Jana Olbrachta, w czerwcu 1501 r. Według tradycji jego serce zostało złożone w kościele świętych Janów, ponieważ tak bardzo Toruń był mu bliski. Prawda wydaje się być bardziej przyziemna. Król winien być pochowany w Krakowie, jednak, aby ciało nie ucierpiało w trakcie transportu, koniecznym było je zabalsamować.
Innym ważnym wydarzeniem jakie odbyło się w Ratuszu, było Colloquium Charitativum, które miało miejsce w 1645 r., w Sali Mieszczańskiej. Był to swego rodzaju “ekumeniczny panel dyskusyjny” między katolikami i przedstawicielami wyznań protestanckich. Inicjatorem tego wydarzenia był polski król Władysław IV Waza. Nie przyniosła ona żadnych konkretnych skutków, ale był to ewenement na skalę europejską.
Figurki, które znajdują się na oknach na dziedzińcu Ratusza to nikt innych jak mieszczanie toruńscy w strojach z epoki. Można je również spotkać m.in. na ulicy Podmurnej. Inspiracją i wzorem do ich stworzenia był obraz pt.” Pasja Chrystusa”, który obecnie jest w kościele św. Jakuba.
Ratusz Staromiejski Muzeum Okręgowe – godziny otwarcia:
czynny codziennie oprócz poniedziałku
1.05 – 30.09 10.00 – 18.00
1.10 – 30.04 10.00 – 16.00
WIEŻA RATUSZOWA
czynna codziennie
1.01 – 31.03 10.00 – 16.00
1.11 – 31.12 10.00 – 16.00
1 – 30.04; 1- 31.10 10.00 – 18.00
1.05 – 30.09 10.00 – 20.00
Ratusz Staromiejski Muzeum Okręgowe – cennik:
WYSTAWA STAŁA :
- bilet normalny 22,50 zł
- bilet ulgowy 17,50 zł
- środy wstęp na wystawy stałe jest bezpłatny.
WYSTAWY CZASOWE :
- bilet normalny 18,50 zł
- bilet ulgowy 14,50 zł
WIEŻA RATUSZOWA:
- bilet normalny 22,50 zł
- bilet ulgowy 17,50 zł
WIEŻA RATUSZOWA I RATUSZ STAROMIEJSKI:
- bilet normalny 36,50 zł
- bilet ulgowy 28,50 zł
